Okiem prawnika - zamknięta szkoła, przedszkole, żłobek

Niespodziewanie zamknięta jest szkoła Twojego dziecka, przedszkole lub żłobek, a Ty pracujesz na etacie. Co możesz zrobić w tej sytuacji?

Niespodziewanie zamknięta jest szkoła Twojego dziecka, przedszkole lub żłobek, a Ty pracujesz na etacie. Co możesz zrobić w tej sytuacji?

Najważniejsza zasada – nie panikować. To może być najlepszy czas dla Twojej rodziny.

Po pierwsze możesz skorzystać z dwóch dni zwolnienia z pracy (tzw. opieka nad dzieckiem). Fachowym językiem:

1. nie stanowią one urlopu wypoczynkowego, są dniami dodatkowo przysługującymi rodzicowi, jako wolne z tytułu wychowania dziecka do lat 14;
2. ich ilość jest stała, niezależna od liczby posiadanych dzieci,
3. jeśli pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar tego urlopu ustala się proporcjonalnie do tego wymiaru czasu pracy,
4. jeśli oboje rodzice pozostają w stosunku pracy, z uprawnienia tego może skorzystać wyłącznie jeden rodzic, 
5. uprawnienie to wiąże się z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia za czas nieobecności w pracy,
6. dni wolne mogą być wykorzystane przez pracownika łącznie lub w odstępie czasu – zależnie od wniosku pracownika,
7. niewykorzystane w danym roku kalendarzowym dni, nie przechodzą na kolejny rok;

Po drugie – jeśli placówka Twojego dziecka nadal jest zamknięta, możesz wykorzystać cztery dni tzw. urlopu na żądanie:

1. są to dni wchodzące w skład podstawowego wymiaru urlopu, przysługującego pracownikowi w danym roku kalendarzowym,
2. uprawnienie to wiąże się z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia za czas nieobecności w pracy,
3. urlop ten może zostać zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy, jakkolwiek musi to nastąpić przed jej rozpoczęciem, bowiem do wykorzystania tej formy urlopu wymagana jest zgoda pracodawcy;

Po trzecie – jest jeszcze coś takiego jak zasiłek opiekuńczy za czas nieobecności w pracy. Ma pewne swoje ograniczenia formalne i nieformalne, ale warto wziąć go pod uwagę. Jakie konkretnie warunki muszą być spełnione, o tym poniżej:

1. przysługuje rodzicom wychowującym dziecko do lat 8 (w przypadku dziecka chorego – do 14 lat, inne zasady obowiązują rodziców dzieci niepełnosprawnych);
2. przysługuje pracownikom objętym ubezpieczeniem chorobowym,
3. wypłacany jest w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku (wynagrodzenia),
4. przysługuje maksymalnie w okresie 60 dni, która to liczba jest łączną do wykorzystania przez oboje rodziców, dodatkowo jest niezależna od ilości posiadanych dzieci (inne zasady obowiązują rodziców dzieci niepełnosprawnych),
5. dotyczy sytuacji „nieprzewidzianego” zamknięcia szkoły, przedszkola, żłobka, tj. w której rodzic zostanie poinformowany o zamknięciu placówki, w terminie krótszym niż 7 dni (uwaga! w praktyce może być to okoliczność sporna z pracodawcą lub Zakładem Ubezpieczeń Społecznych),
6. zasiłek nie przysługuje, jeżeli poza pracownikiem, we wspólnym gospodarstwie domowym, pozostają inni członkowie rodziny, mogący zapewnić opiekę dziecku,
7. uprawnienie jest zależne od wypełnienia formularza, który należy doręczyć pracodawcy;

Po czwarte – warto się zastanowić, wspólnie z przełożonym, czy na pewno musimy w te dni przychodzić do pracy, aby wykonać nasze obowiązki. Może akurat uda nam się wykonać tę samą pracę będąc w domu z dzieckiem i zadając mu zadania z matematyki czy plastyki. Co prawda forma tzw. telepracy pomyślana byłą w nieco innym celu, ale dlaczego nie:

1. zasadniczo uprawnienie to ma inne cele niż czasowa zmiana formy świadczenia pracy, służy bowiem regularnemu wykonywaniu obowiązków służbowych z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, jakkolwiek może być przedmiotem wniosku pracownika i zostać uzgodnione z pracodawcą,
2. wniosek w tym zakresie zasadniczo powinien być rozstrzygnięty pozytywnie, chyba, że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika,
3. pracownikowi świadczącemu pracę w tej formie, przysługuje tożsame wynagrodzenie za pracę do dotychczas otrzymywanego (pracodawca nie może dyskryminować pracownika ze względu na świadczenie pracy w tej formie),
4. w terminie trzech miesięcy od dnia podjęcia pracy w tej formie, tak pracownik jak i pracodawca mogą wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania obowiązków służbowych w formie telepracy, w porozumieniu zawartym pomiędzy pracownikiem a pracodawcą można jednak zawrzeć postanowienia względniejsze dla pracownika, np. określające z góry termin czasowej zmiany formy świadczenia pracy.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.., ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. 2019 r. poz. 645 ze zm.).

Możliwości zatem mamy kilka. Jak zwykle dużą rolę odgrywa czynnik ludzki, czyli możliwość porozumienia się z pracodawcą, ale przecież zamknięcie szkoły czy przedszkola to niecodzienna sytuacja. Istnieje zatem duża szansa na zrozumienie.

Autor: Karolina Szlachetka